Stampersgat, 26 mei 2024

Eens in de drie jaar komen praktisch alle landen van de wereld bijeen om afspraken te maken over handel in bedreigde dieren en soorten (CITES). Tijdens deze Conference of the Parties (CoP) worden vele belangrijke dingen besloten zoals welke dieren beter of juist minder goed, beschermd zouden moeten worden. Ook worden bestaande handelsafspraken besproken en eventueel herzien.

De laatste CoP was in 2022 en de volgende is gepland eind 2025 (CoP20). De voorbereidingen hiertoe zijn al volop bezig en tijdens tussenliggende vergaderingen, wordt al veel afgetikt. Het was de reden voor SPOTS om nu al input te geven richting ons verantwoordelijke Ministerie van Stikstof en Natuur en richting de Europese Commissie. Hieronder gaan wij in op onze input gegeven rondom het luipaard.

Luipaard

Het is onbekend hoeveel luipaarden er zijn. We weten wel dat, hoewel een allrounder, de aantallen luipaarden drastisch afnemen. Aldus een onderzoek uit 2016 komen luipaarden nog slechts voor in 25-37% van hun historische verspreidingsgebied. Door dit onderzoek werd het luipaard op de IUCN rode lijst van bedreigde soorten, hoger geclassificeerd; van Near Threatened naar Vulnerable.

Het dier leeft veelal buiten beschermde gebieden, op boerenland, wat hem vaak in conflict brengt met mensen. Dit leidt met regelmaat tot dode luipaarden. Andere belangrijke bedreigingen zijn stroperij, illegale handel (lichaamsdelen van dit dier zijn geliefd in traditionele medicijnen) en slecht gereguleerde trofeejacht.

In theorie goed beschermd maar in de praktijk?

Het luipaard staat op CITES Appendix I wat betekent dat handel in dit dier, waaronder trofeejacht, in principe verboden is. Maar hierop kunnen landen wel quota aanvragen. Zij moeten dan middels recente en goed onderbouwde studies aantonen dat het in hun land goed gaat met dit dier. En hier gaat het, in onze ogen, mis.

Wij zijn, in aanloop van de vorige CITES vergadering in 2022 (CoP19), eens diep in de materie gedoken. En deden dat recent weer. Wij constateerden dat landen die quota hebben voor luipaarden, veelal geen flauw idee hebben hoeveel luipaarden er binnen hun landsgrenzen leven. Ze baseren zich op oud onderzoek of stellen ‘the leopard is highly adaptable’ en komen daarom met onrealistische gegevens.

Mozambique bijvoorbeeld heeft een quota van 120 luipaarden. Het land stelt dat zij minimaal 6400 luipaarden in hun land hebben, maar wellicht oplopend tot 28,608. Dat is opmerkelijk hoog. Buurland Zuid-Afrika geeft aan nog zo’n 5000 luipaarden te hebben en dit is het enige land dat kan buigen op enigszins onderbouwde gegevens.

Zimbabwe kan geen aantallen luipaarden aangeven maar stelt dat het in hun land zeer goed gaat met het luipaard. Ze baseren zich hierbij op onderzoek uit 2013. CITES heeft hen daarom al jarenlang een quota van 500 luipaarden toegekend. Dit is hetzelfde land dat jaren stelde dat het met de cheeta in hun land ook heel goed ging; ze kreeg daarom een quota van 50 voor dit dier dat, net als het luipaard, op CITES Appendix I staat. Onderzoek uit 2016 echter maakte duidelijk dat er nog slechts zo’n 150-170 cheeta’s in dit land leefden. Er is geen enkele redenen om aan te nemen dat het sindsdien beter gaat met de aantallen cheeta’s in Zimbabwe; eerder zijn er signalen dat het slechter gaat. Toch staat het quota van 50 overeind; dat is dus meer dan een kwart van de gehele populatie cheeta’s in dit land. Ongelooflijk vinden wij dat. Iets waarop we daarom ook input hebben gegeven.

Het luipaard is de bikkel onder de katten en zijn opportunistische karakter stelt hem in staat in vele omstandigheden te overleven. Maar zelfs dit dier leidt onder de enorme afname van zijn leefgebied en het conflict met mensen dat hierdoor ontstaat. Ook is er een toenemende vraag naar zijn lichaamsdelen die gebruikt worden in traditionele medicijnen. Een slecht gereguleerde trofeejacht is een druk dat dit dier er simpelweg niet bij kan hebben.

Wij hebben daarom (wederom) in input richting het verantwoordelijke Ministerie van CITES in Nederland alsook richting de Europese Commissie, onze zorgen om deze quota gegeven. Wij vinden het ongelooflijk dat landen die quota voor luipaarden aanvragen, niet voldoen aan een van de CITES vereisten om tot die quota te komen, namelijk; onderbouwde en recente onderzoeken. Wij stellen daarom voor dat Nederland en de EU tijdens CoP20 voorstelt te komen tot een 0 quota. In ieder geval tot landen wel met degelijke onderzoeken komen.

Foto: het luipaard staat bekend als een opportunistisch dier dat het daarom wel zal redden. Toch staat dit dier onder enorme druk, o.a. door illegale handel en slecht gereguleerde trofeejacht. Copyright Africa Wildlife Safaris