Stampersgat, 12 februari 2021
 
Het zijn altijd goed scorende plaatjes op social media; foto's van dieren in interactie met mensen of dieren die 'menselijke' trekjes vertonen. Het filmpje van een loris die gekieteld werd door mensen bleek een hit op YouTube. En zo zijn er ontelbare voorbeelden te noemen. De beelden zijn wellicht vertederend maar er zit vaak een wereld van dierenleed achter. En het erge is dat wij door onze likes en shares, de boel verergeren.
 
Op verschillende social mediakanalen zoals Instagram, TikTok en Facebook zijn talloze filmpjes te vinden waarin onder andere jonge tijgers, leeuwen, cheeta's en poema's, maar ook apen, luiaards en stokstaartjes getoond worden. Hoewel ze nog jong zijn, vinden deze dieren hun weg naar influencers en beroemdheden die ze gebruiken als rekwisieten in hun eigen sociale media-inhoud. Rappers, filmsterren, zakenmagnaten, tv-presentatoren, modellen, vloggers en zelfs een voortvluchtige crimineel hebben allemaal beelden gepost van zichzelf die met hen poseert.
 
Recent berichtte wij al over Nederlandse voetballer Memphis Depay. Op Instagram postte hij foto’s waarin hij in interactie te zien was met wilde dieren waaronder een beer en een witte leeuw. Vorig jaar al kreeg hij het nodige commentaar over zich uitgestort nadat hij video opnames plaatste van zichzelf met een lijger. Het is oneindig triest dat iemand zoals Memphis Depay, met zo’n bereik en zo’n functie als rolmodel, dit op zo’n foute manier gebruikt. Hij geeft hiermee de boodschap af dat dit soort interacties ‘stoer’ en ‘normaal’ zijn. Velen zullen zijn voorbeeld willen volgen. Over de ruggen van onschuldige dieren. SPOTS, AAP en World Animal Protection trekken al jaren samen op om voorlichting te geven over dit soort interacties. Wij weten ook dat veel mensen zich niet bewust zijn van het dierenleed achter dit soort 'leuke' foto's. 
 
Onlangs publiceerde Bellingcat, een burgerjournalistiek-netwerk, een onderzoek over hoe onder andere Instagram-beroemdheden de ondergrondse dierenhandel in Dubai promoten. Ook is onderzocht of deze posts te herleiden zijn naar de handelaren die hierachter schuilen. Hun onderzoek herleid naar een kleine groep anonieme individuen die mogelijk bezig zijn met het illegaal verhuren en waarschijnlijk zelfs verkopen van exotische, en veelal bedreigde, diersoorten. Ook blijkt uit het onderzoek dat in een groot aantal posts, dezelfde dieren te zien zijn. Dieren zoals tijgers en leeuwen hebben een uniek strepenpatroon waardoor op de foto’s te zien is dat het om dezelfde dieren gaat.
 
Helaas is dit een industrie van meerdere miljoenen dollars. Net als auto's en horloges, hebben exotische dieren zoals tijgers een lange geschiedenis van gebruik als statussymbolen, vooral in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Het Midden-Oosten waaronder Dubai, staat bekend als oord waar hordes wilde dieren illegaal naar vervoerd worden. Zo dreigt de subpopulatie cheeta’s in Oost-Afrika uit te sterven simpelweg omdat er zoveel mensen in het Midden-Oosten zijn die deze dieren als huisdier willen houden. Daarom worden welpen uit het wild gerukt en verscheept; 90% haalt de overtocht niet eens. 

Het houden van dieren zoals cheeta’s, leeuwen en tijgers als ‘huisdieren’ is echter problematisch en veroorzaakt schade aan het fysieke en sociale welzijn van de dieren. Het kan ook illegaal zijn, stroperij en internationale georganiseerde misdaad in stand houden. In 2017 hebben de VAE een wet aangenomen die individuen verbiedt gevaarlijke of exotische dieren zoals primaten en grote katten te bezitten, te verhandelen of te vervoeren, door zware beperkingen op te leggen aan faciliteiten zoals dierentuinen en fokcentra die ze houden. Ondanks deze wet gaat de handel helaas gewoon door.
 
In posts op sociale media aan hun miljoenen volgers blijven beroemdheden pronken met hun tijgers, cheeta's en apen. Die berichten kunnen illegale handelaren gratis advertenties bieden, maar ze stellen journalisten ook in staat open-source technieken toe te passen, waardoor ze meer onthullen over deze schimmige handel.
 
Er is een goede reden om aan te nemen dat welpjes die op deze manier worden gehouden misschien niet in orde zijn. Zo hebben tijgers in gevangenschap grote, natuurlijke verblijven, gespecialiseerde zorg en voedsel nodig. Om te worden doorgegeven en behandeld als speelgoed met voortdurende menselijke interactie kan een stressvolle ervaring zijn.
 
Het gebruik van sociale mediaplatforms om in exotische dieren te handelen, en de gevaren van ‘cub-petting’-industrieën zijn goed gedocumenteerd. Maar de directe link van beroemdheden en influencers met deze praktijken is dat niet. Uit het onderzoek van Bellingcat is gebleken dat een select aantal accounts te linken is aan deze handel. Door te poseren met leeuwen en tijgerwelpen en deze specifieke accounts te taggen, maken beroemdheden reclame voor een netwerk dat zich bezighoudt met de onlinehandel in exotische dieren voor miljoenen volgers. Sommige van deze dieren worden meerdere keren per maand naar buiten gebracht voor fotoshoots als ze nog jong zijn, en worden uiteindelijk als huisdier gehouden in privéwoningen.
 
Afgezien van mogelijke juridische problemen en het welzijn van de dieren zelf, brengt de handel in exotische dieren de reeds bedreigde populaties in het wild met stroperij in gevaar. Deskundigen waarschuwen, zelfs wanneer ze in gevangenschap worden gefokt, dat het gebruik van dergelijke dieren als statusitems de handel voedt. Door te wijzen op de verbanden tussen Instagram-fotoshoots en deze handel, kunnen fans en volgers dergelijke berichten minder aantrekkelijk maken en bedreigde populaties wilde dieren helpen beschermen.
 
“Ons team heeft online een gedragsverandering herkend; meer mensen roepen exotische eigenaren van gezelschapsdieren op en steeds meer mensen zijn zich bewust van de negatieve gevolgen van het bezitten van een gevaarlijk dier, voor het individu dat het houdt, de gemeenschap eromheen en het wild waar het dier vandaan komt ”, legt Elsayed Mohamed uit, regionaal directeur van het Midden-Oosten en Noord-Afrika voor het Internationaal Fonds voor Dierenwelzijn (IFAW). In een verklaring per e-mail aan Bellingcat prees Mohamed de VAE voor het aannemen van strenge wetgeving inzake dierenwelzijn in de afgelopen jaren.
 
Bellingcat vroeg de betreffende Instagram accounts (MBE.777 en Safari__Dubai) of ze op de hoogte waren van de wet van 2017, of ze de dieren op hun afbeeldingen verkochten en hun herkomst. Geen van beiden reageerde op onze verzoeken om commentaar. In januari 2021 veranderde MBE.777 zijn Instagram-account in _79797_ en verwijderde verschillende volgers. Kort na het verzoek van Bellingcat om commentaar verwijderde MBE.777 ook de laatste van zijn foto's op Instagram. Safari__Dubai heeft ons geblokkeerd op meerdere kanalen.
 
Lees hier het volledige artikel over het onderzoek van Bellingcat.